Hoogeveen

Door de hoeven gezakt, een gemeente die haar taken het komend jaar nog slechts minimaal uit kan voeren. Opnieuw een buitengewoon zorgwekkende constatering. Waar de gemeente in deze bijzondere tijd onze inwoners op tal van vlakken zou moeten ondersteunen, staat de gemeente nu met lege handen.

Dit voorjaar bleek de gemeentekas leeg. Een afgetreden college vanwege een gebrek aan vertrouwen in de eensgezindheid van college en coalitie. Hogere lasten en minder inzet van de gemeente. En niet in de laatste plaats een enorme deuk opnieuw in het vertrouwen. En dat is nog niet alles.

Maar laten we beginnen met een schets van de maatschappelijke ontwikkeling.

Hoe maakbaar is de samenleving? Nog niet zo lang geleden was een populair idee dat de samenleving eigenlijk wel af is. Het einde van de geschiedenis. We gaan zo door in de westerse wereld en de rest gaat op een gegeven moment ook wel snappen dat het neo liberale gedachtengoed het beste voor iedereen is.

Ook dit verhaal bleek niet te kloppen. Met marktdenken komen we vaak geen stap verder zo blijkt. Niet rond het klimaat, niet bij het oplossen van de armoede, niet voor een goede gezondheidszorg, niet in de volkshuisvesting. Althans geen oplossingen voor iedereen. 

Voor veel huishoudens neemt de onzekerheid toe. Het wordt ook alsmaar krapper. De lonen en de pensioenen en de uitkeringen blijven achter, maar de lasten stijgen wel. De zorgpremie, de huren en de energielasten. Dat alles zijn geen ontwikkelingen die nu eenmaal plaats vinden, maar vooral ook keuzes van de landelijke politiek. Keuzes van de afgelopen kabinetten met steun van het gros van de politiek. Ondertusssen zijn er steeds meer geluiden dat het anders moet. Zelfs de VVD pleit in haar nieuwe verkiezingsprogramma voor een sterke overheid, terwijl men eerder de overheid vooral als obstakel zag voor het bedrijfsleven.

Ook de Hoogeveense samenleving heeft te maken met de groei van de kloof. Een grote groep inwoners dreigen kopje onder te gaan. Voor de gemeente betekent dit dat er steeds meer te doen is. Niet alleen op het vlak van armoedebestrijding en schuldenproblematiek. Maar ook de druk op bijvoorbeeld onderwijs, gezondheidszorg en jeugdzorg neemt toe. 

Daarbij komt dat het Rijk inmiddels de verantwoordelijkheid voor WMO, jeugdzorg en participatie naar de gemeentes heeft overgedragen, zonder een deugdelijke financiering.

Voor de SP is dan ook helder dat nu de gemeente in financieel zwaar weer zit allereerst vastgesteld moet worden waar dit vandaan komt en in hoeverre dat iets te maken heeft met de financiele verhoudingen tussen de gemeente en het Rijk. In hoeverre is de financiele crisis uitsluitend het gevolg van te optimistisch begroten en teveel ambities, of is die crisis vooral ook het gevolg van stapelingen van rijksbezuinigingen. Want als dat laatste ook zo is, dan kan het niet meer zo zijn dat fracties in deze raad wegkijken bij hun verantwoordelijkheid op dat vlak. 

Als SP fractie hebben wij dan ook meerdere keren gepleit voor een onderzoek. De raad heeft zelf een motie aangenomen om mee te doen aan een dergelijk landelijk onderzoek op initiatief van de gemeente Enschede. Tot op heden niets meer van gehoord. Ook de informateurs lieten dit onderzoek onaangeroerd. Daarom onze vraag aan het College: Bent u bereid op korte termijn uit te zoeken hoe hoog de bezuinigingen in Hoogeveen waren de afgelopen vijf jaar en daarvan rapport uit te brengen aan de gemeenteraad?

Je kunt wel een gemeenteraadslid zijn die het beste voor heeft met de lokale samenleving, maar als je eigen partij onze eigen bevolking het leven zuur maakt waar sta je dan nog voor

Wat ook niet af is, is de bespreking van het rapport van het vorige college. De ambtenaren hebben hun constateringen opgeschreven. Maar de gemeenteraad heeft niet de kans gehad daar iets van te vinden. Waarom is het politiek misgegaan? In het rapport wordt bijvoorbeeld gesproken over het rekenen op meevallers. Wat in onze ogen in ieder geval onderbelicht is dat deze handelwijze past bij een politieke visie, namelijk het idee dat we te maken hebben met een landelijke overheid die uiteindelijk aan dezelfde kant staat als de gemeente en het niet zal laten gebeuren dat gemeentes geld tekort gaan komen om het sociaal domein netjes uit te voeren. Dat is in onze ogen politiek gezien naïef. En heeft te maken met de ambivalente verhouding met het rijk.

Een andere politieke oorzaak van de crisis is in onze ogen de beloftes van diverse partijen in de afgelopen periode dat het mogelijk zou zijn allerlei mooie projecten in wijken en dorpen op te pakken, het stadscentrum op te knappen, het bedrijfsleven uitbundig te subsidieren, maar dat alles zonder de lasten te verhogen. 

Wat vervolgens ook niet af gemaakt is, is het voornemen om met zijn allen, als gehele Hoogeveens samenleving de schouders eronder te zetten HOOGEVEEN financieel overeind te houden. Het college viel met op dat moment de gedachte dat er moeilijke tijden zouden volgen waarbij het noodzakelijk zou zijn met zijn allen de schouders eronder te zetten om de problemen op te lossen. Die taak bleek voor het oude college niet weggelegd. Een informatie periode volgde waarbij de Hoogeveense samenleving niet mee heeft kunnen denken over de vraag hoe we hier samen uit kunnen komen. 

Onze vraag aan het College is of u kans denkt te zien hier wel een begin mee te maken. 

Deze begroting is in onze ogen verre van af. Wel is duidelijk dat de sociaal zwakkeren in onze gemeente er nog berooider van afkomen en dat er in deze begroting dan ook weinig sprake is van de sterkste schouders die de zwaarste lasten zouden moeten dragen. De lasten worden onevenredig hard door de droge strotten van de zwakkeren gestouwd. Ook dreigt een grootscheepse vernietiging van maatschappelijk kapitaal. Van een groot aantal kleinere vrijwilligersorganisaties. Ook van een grotere Scala. Die is zodanig belangrijk, wanneer Scala wegvalt dan missen wij niet alleen een muzikaal en creatief opleidingscentrum, ook zullen er meer jongeren naast kansen grijpen en terugvallen op straat. 

Overleg met organisaties is nog lang niet overal opgepakt om te kijken hoe bezuinigingen doorgevoerd kunnen worden zonder voorzieningen kapot te maken. Wij weten dat er bijvoorbeeld op cultureel vlak een begin van overleg is waardoor Scala wellicht op een andere manier door kan gaan. Maar in hoeverre wordt dat ook op andere terreinen opgepakt? En zo nee, in hoeverre is deze begroting uberhaupt rijp voor besluitvorming. 

Ook niet af is een beeld van hoogst noodzakelijke vervangingsinvesteringen. Is daar nu voldoende voor voorzien? Allebei vragen waar we graag een reactie op zouden horen van het college.

Beste mensen,

Tot slot en zeker niet in de laatste plaats. De hogere lasten en ook de afbraak van voorzieningen die het gevolg zullen zijn van de keuzes in deze begroting gaan erin hakken voor veel mensen. Ernstige gevolgen zoals mensen die niet meer deel kunnen nemen aan de samenleving, huishoudens in de financiele problemen en instellingen die de deuren zullen gaan sluiten liggen voor de hand. Kunt u aangeven wat de gevolgen zijn van deze begroting?